Grab, Be sẽ thành taxi?

Việc này được kỳ vọng sẽ giải quyết dứt điểm bất cập của 2 loại hình taxi truyền thống và taxi công nghệ hiện nay.

Hoạt động như taxi, khác điều kiện kinh doanh

Luật GTĐB năm 2008 quy định, vận tải khách đường bộ có 5 loại hình gồm: Vận tải khách tuyến cố định, taxi, xe buýt, xe hợp đồng và du lịch. Theo đánh giá, việc phân loại này đã bộc lộ nhiều bất cập, nhất là từ khi xuất hiện các ứng dụng gọi xe.

Năm 2016, sự xuất hiện của các ứng dụng gọi xe Uber, Grab, sau đó là Be, Go-Viet, FastGo đã tạo ra sự cạnh tranh sôi động chưa từng có trong lĩnh vực vận tải khách bằng xe dưới 9 chỗ.

Cùng với sự gia tăng chóng mặt về số lượng phương tiện, điều kiện kinh doanh đối với loại hình tương đồng với taxi này cũng được cho là thiếu công bằng so với taxi truyền thống.

Trong khi taxi phải chịu các quy định rất chặt chẽ về giá cước, nhận diện phương tiện, số lượng xe, nghĩa vụ thuế và trách nhiệm với người lao động thì loại hình vận tải sử dụng hợp đồng điện tử lại không phải chịu các quy định này.

Đến năm 2020, trải qua gần 5 năm soạn thảo với 12 lần sửa đổi, Nghị định 10 thay thế Nghị định 86 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô được ban hành, trong đó xác định các hãng gọi xe công nghệ là đơn vị kinh doanh vận tải; doanh nghiệp taxi truyền thống và công nghệ được quyền lựa chọn loại hình kinh doanh.

Là người theo sát quá trình hình thành và ra đời của nghị định, ông Ngô Vĩnh Bạch Dương, Trưởng phòng Pháp luật kinh tế, Viện Nhà nước và Pháp luật khẳng định, sự ra đời của Nghị định 10 đã chấm dứt cuộc tranh cãi kéo dài nhiều năm trong việc định danh các mô hình kinh doanh mới.

“Trong lúc chờ đợi Luật GTĐB sửa đổi thì sự ra đời của Nghị định 10 là giải pháp tình thế giúp thị trường vận tải tạm ổn định”, ông Dương nói.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia cho rằng, Nghị định 10 vẫn chưa giải quyết dứt điểm các bất cập hiện nay giữa hai loại hình.

Theo ông Tạ Long Hỷ, Chủ tịch Hiệp hội Taxi TP.HCM, xét về đặc điểm, về bản chất kinh doanh, xe hợp đồng điện tử dưới 9 chỗ chính là taxi. Vì thế nên quản lý như taxi, không nên tạo ra một loại hình vận tải mới.

Ông Nguyến Tiến Long, Giám đốc taxi Thăng Long cho rằng, hiện vẫn tồn tại bất bình đẳng về điều kiện kinh doanh giữa taxi và xe hợp đồng điện tử dưới 9 chỗ.

Hai loại hình này có cùng bản chất nhưng lại đang chịu hai điều kiện kinh doanh khác nhau.

Theo lãnh đạo Vụ Vận tải (Bộ GTVT), việc cùng là xe dưới 9 chỗ, cùng chở khách, cùng tính theo km nhưng lại chịu hai điều kiện quản lý khác nhau là không hợp lý, không công bằng.

Cùng là taxi sẽ giải quyết được bất cập

Để giải quyết thực trạng nêu trên, trong dự thảo Luật GTĐB sửa đổi vừa được trình Chính phủ, Bộ GTVT đề xuất phân loại kinh doanh vận tải hành khách bao gồm: Vận tải khách tuyến cố định, taxi, xe buýt, xe hợp đồng và loại hình kinh doanh vận tải khách mới.

Theo đó, loại hình xe du lịch được ghép với xe hợp đồng. Xe hợp đồng chỉ có sức chứa từ 9 chỗ trở lên. Tất cả xe dưới 9 chỗ được ghép chung lại thành loại hình xe taxi.

Việc này để tránh tình trạng có 2 quy định riêng đối với 2 loại hình dịch vụ có cùng bản chất là xe taxi và xe dưới 9 chỗ kinh doanh theo hợp đồng.

Ông Nguyến Tiến Long, Giám đốc taxi Thăng Long cho rằng, hợp đồng là phương thức giao kết chứ không phải là loại hình kinh doanh. Lấy phương thức giao kết để đặt tên cho loại hình vận tải là không chính xác.

Việc đưa hai loại hình này về cùng một điều kiện kinh doanh sẽ khắc phục được các bất cập trong quản lý giá cước, điều kiện gia nhập thị trường. Khi đó, taxi công nghệ sẽ phải kê khai giá cước, đảm bảo công bằng.

“Một hãng công nghệ chiếm thị phần đến 80% xe dưới 9 chỗ hoạt động gần 10 năm, có quy mô lớn nhất cả nước nhưng vẫn không nắm được quy mô giá thành của họ để quản lý minh bạch. Hình thức thuế khoán áp dụng cho hoạt động kinh tế có quy mô lớn như hoạt động xe công nghệ là không đúng”, ông Long nói.

Theo lãnh đạo Vụ Vận tải, chính vì có sự tương đồng trong cách thức hoạt động nên dự thảo Luật GTĐB sửa đổi ghép xe hợp đồng dưới 9 chỗ vào taxi để đưa về cùng một điều kiện kinh doanh.

Ông Đỗ Công Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Vận tải, Tổng cục Đường bộ VN cho hay, thời gian gần đây, doanh nghiệp taxi đã ứng dụng phần mềm điều hành thay thế cho phương pháp điều hành truyền thống.

Bên cạnh đó, xuất hiện nhiều phương thức trợ giúp người dùng đặt taxi, đặt xe hợp đồng điện tử dưới 9 chỗ thông qua các thiết bị thông minh.

Trong khi đó, loại hình xe hợp đồng sử dụng hợp đồng điện tử và taxi đang có chiều hướng ngày một phát triển mạnh. Vì vậy, cần phải sửa đổi quy định về việc kinh doanh vận tải hành khách bằng taxi phải thực hiện “cước tính theo đồng hồ tính tiền”.

Đồng thời, phải có quy định để làm rõ trách nhiệm của các doanh nghiệp cung cấp, ứng dụng và sử dụng các nền tảng cung cấp dịch vụ vận tải.